Alex Datema: Iedere hectare die wordt opgekocht, moet terug naar de landbouw

Uit de stikstofimpasse komen, lukt alleen door bedrijven op te kopen en bij verkoop af te romen. Gronden die worden opgekocht, moeten weer aan veehouders en akkerbouwers in gebruik worden gegeven. Niet om de productie op te voeren, maar om hen de mogelijkheid te geven om te kunnen extensiveren.

Dat zei Alex Datema, voorzitter van BoerenNatuur tijdens de ledenavond van Agrarische Natuur Drenthe. Landbouwgedeputeerde Henk Jumelet die ook aanwezig was, onderstreepte dat. Om de landbouw de mogelijkheid te geven om extensiveren, is per bedrijf meer land nodig. De gebiedsgerichte aanpak moet in Drenthe net als in de andere provincies nog vorm krijgen. Maar feit is dat Drenthe 14 Natura2000-gebieden kent waarvan 12 stikstofgevoelige objecten.

Voedselproductie blijft belangrijkst

Datema sprak in Grolloo over de veranderende positie van de agrarische sector en gaf zijn visie op het toekomstige verdienmodel. Daarin gaat het met name over het vergoeden van de ‘zachte’ waarden: natuur-, klimaat- en waterdiensten. De landbouw levert dat al naast voedsel. Voedselproductie, zegt Datema, blijft de belangrijkste drijver onder een bedrijf, maar de ‘zachte’ diensten kunnen daarop een wezenlijke aanvulling geven. Die moeten worden beloond.

Denken dat de plannen die er nu liggen wel weer overwaaien net zoals dat gebeurde met de plannen voor een kringlooplandbouw van Carola Schouten, is een droom, zegt Datema. Het ministerie van Landbouw had toen geen uitvoeringsmacht, terwijl daar nu hard aan wordt gewerkt. En in het Regeerakkoord is door het kabinet serieus geld – 25 miljard euro- geparkeerd voor de transitie. Datema: ‘Dit sterft geen stille dood.’ Nederland is met haar 17 miljoen mensen een parkstad geworden en dat heeft invloed op de positie van landbouw in de samenleving. ‘Daarom moet je je als ondernemer inzetten op andere waarden dan alleen die van voedselproducent.’

Afrekenbare doelen

Om die waarden voldoende betaald te krijgen, schetste Datema een aantal randvoorwaarden waarvoor BoerenNatuur zich inzet. Vrijheid in de vorm van afrekenbare doelen op bedrijfsniveau is daarin een cruciale. Een mooi voorbeeld daarvan noemt Datema de Afrekenbare Stikstofbalans, waarmee het verschil in aan- en afvoer in mineralen in kaart wordt gebracht en de mogelijkheid biedt om daarover af te rekenen. Verder pleit Datema net als bij benzine en diesel gebeurt, voor het 20 procent verplicht bijmengen van duurzaam geproduceerde producten. ‘Dat kan de overheid organiseren en het is een manier om duurzame producten beter betaald te krijgen.’

Ook moeten eco-diensten worden betaald. Veehouders en akkerbouwers die meer natuur hebben op hun bedrijf moeten dat betaald krijgen. Niet via de melk of bijvoorbeeld het graan, maar als dienst. En dat kan niet zonder certificering om dat te borgen. ‘De tijd verandert en hoe je daarin wilt meegaan begint met de vraag: wat wil ik zelf. Hoe zie ik mijn toekomst en geeft de plek waar ik boer ben de mogelijkheid om mijn ambities waar te maken.’ Datema vervolgt: ‘Wees realistisch in de mogelijkheden en beperkingen. Kies een strategie voor de toekomst en voer die consequent uit. De ervaring leert dat je daarmee het verst komt.’