Een succesvol weidevogelseizoen voor onze boeren

‘’Met elkaar verschil maken, door elk een steentje bij te dragen’’ Dit blijkt wel uit het succesvolle weidevogelseizoen die we dit jaar kennen. Veldmedewerker Jan Nicolaï gaat hierover in gesprek op melkveebedrijf Kompas van Gerrit Hofmeijer en Bea van der Kuip in Dalerveen. Gerrit en Bea zitten met hun bedrijf in het Drostendiep gebied; een gebied in Zuidoost Drenthe, van Emmen tot aan Coevorden, waar samen met zo’n 50 boeren aan weidevogelbeheer wordt gedaan. Op melkveebedrijf Kompas ligt zo’n 2,5 hectare agrarisch natuurbeheer.

Jan Nicolaï (rechts) in gesprek met Gerrit Hofmeijer

In aanraking komen met agrarisch natuurbeheer

Bea: ''Het is al weer twintig jaar geleden dat wij door externen warm zijn gemaakt om mee te doen aan het agrarisch natuurbeheer''. Ooit zijn we begonnen met stroken langs onze percelen. Daar kwam later de overname van het hooiland van de buurman bij, en inmiddels hebben wij dit uitgebreid met een plas-dras. De plas-dras ligt op een hele mooie plek iets lager in het perceel en grenst aan de sloot.’’ Op melkveebedrijf Kompas wordt gebruik gemaakt van verschillende beheerpakketten, zoals: uitgesteld maaien, legselbeheer en botanische hooilandranden.

In het veld

Veldmedewerker Jan begeleidt Gerrit en Bea bij de uitvoering van het weidevogelbeheer: ‘’We zorgen er samen voor dat de vogels zich hier thuis voelen en in het gebied zullen blijven tijdens het broedseizoen.’’ Het is belangrijk voor zowel de boeren als voor Jan dat er een gezicht is bij het beheer. Jan: ‘’Ik help de boeren zowel met technische zaken over de plas-draspompen als ook de kleinere details van het beheer.’’ Jan noemt de plas-drasgebieden ‘de magneten voor weidevogels’. ‘’Als we een zachte winter hebben gehad, vervolgd Jan, dan komen de wulp en kievieten vrij vroeg in het voorjaar. We moeten dan gezamenlijk zorgen dat de pompen op 1 maart staan te draaien. En zoiets komt altijd voor elkaar.’’

Resultaten weidevogelseizoen 2023

Het doet Jan dan ook ontzettend goed dat er zoveel vogels zijn waargenomen. Jan: ‘’Dit jaar was het wat betreft de weidevogels een succesvol en tegelijk een vroeg seizoen. Veel jongen waren al vroeg in het seizoen vlieg-vlug. Daarmee kwamen de rustperiodes van de beheerpakketten mooi van pas. Vorig jaar was het een laat seizoen, toen hebben we hier en daar samen met de betrokken boeren de rustperiode moeten verlengen.’’ Onderstaande cijfers laten het succes van het huidige weidevogelseizoen zien. 

Een parentelling wordt uitgevoerd in april en is bedoelt om het aantal 'setjes' te inventariseren die in het gebied zijn aangekomen; de paren. Een alarmtelling wordt gedaan in mei en is bedoeld om de gezinssamenstelling te bepalen. Alarmerende vogels waarschuwen de (mogelijk) aanwezige jongen voor inkomend gevaar. Dit wordt gebruikt om te kunnen inventariseren hoeveel paren er uiteindelijk jongen hebben.  

Ook het beheer op het bedrijf van Bea en Gerrit betaalt zich aan alle kanten uit. Bea: ‘’Je ziet met eigen ogen hoe het leven rondom een plas-dras toeneemt. Om niks te missen hebben wij een wildcamera bij de plas-dras neergezet. In het begin had ik geen idee, maar het is ongelofelijk wat je allemaal ziet.’’

Een wulp in de plas-dras poseert voor de wildcamera van Bea van der Kuip 

Bea en Gerrit noemen de tureluur, grutto, kieviet en scholekster, maar niet alleen deze voornaamste weidevogels. Ook doortrekkers als de kemphaan doen de plas-dras graag aan. Verder worden er plevieren en andere steltlopers, zoals de wulp, gesignaleerd. Tussen de vogels door komen reeën en hazen tezamen om uit de plas-dras te drinken.

Predatie

Het succes van afgelopen weidevogelseizoen is mede te danken aan de lage predatiedruk. Jan: ‘’Het is ook een goed muizenjaar, daardoor hebben vossen en roofvogels voldoende voedsel tot hun beschikking. Dat maakt dat ze zich minder snel vergrijpen aan de weidevogelkuikens.’’

Uitdagingen

Natuurlijk waren er ook uitdagingen, te denken aan de droogte vrij vroeg in het seizoen. Gerrit: ‘’De kuikens zijn gebonden aan de plas-drasgebieden dus we moeten altijd voorkomen dat deze niet droog komen te vallen. Het water doet namelijk alles, het trekt de insecten aan en daardoor ook weer de vogels.’’ Goede afstemming tussen de boeren en de veldmedewerker is in zulke situaties van groot belang. Jan vertelt daarover een mooie anekdote: ‘’Er zat in een van de plas-drasgebieden al een kieviet te broeden nog voordat er voldoende water in stond. Dit nest heb ik een aantal keren bezocht, en tot mijn verbazing maakte de kieviet een steeds hoger eilandje van zijn nest naarmate het water steeg.’’ Jan noemt dit een mooi voorbeeld van het aanpassingsvermogen van de natuur.

Gangbare landbouw verbinden met natuur

Gerrit: ‘’Ik vind dat wij door onze deelname aan het ANLb een mooi voorbeeld zijn van hoe gangbare landbouw verbonden kan worden met de natuur. De vorm van agrarisch natuurbeheer die wij hanteren gaat niet ten koste van de rest van mijn bedrijf en dat is voor mij de strekking. Door op mijn bedrijf in de toekomst te blijven inzoomen op kleine gebieden van stroken en plassen, kan ik een bijdrage leveren zonder dat de bedrijfsvoering in het geding komt.’’

Door de deelname kijkt Gerrit heel anders naar het geheel van zijn omgeving: ‘’Natuurlijk kijk ik naar de opbrengst van mijn grasland, maar met alle kleine maatregelen, ook vanuit het GLB, ontstaat er een heel nieuw landschap die heel veel voor de natuur doet. Ik merk aan mezelf dat ik daardoor ook steeds meer én met een andere blik naar het water en de vegetatie ga kijken.’’

Social-media en whatsapp

Bea heeft een eigen twitterpagina met zo’n 3000 volgers waar ze met gepaste regelmaat laat zien wat er zoal gebeurt op en rondom de boerderij. Je kunt haar volgen: @boerinhendrika

En ben je een weidevogelboer in het Drostendiep gebied en wil je samen met veldmedewerker Jan, Gerrit & Bea en andere collega’s kennis en ervaringen uitdelen, stuur dan een mail met je contactgegevens naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. en we zorgen ervoor dat je wordt toegevoegd aan de groepsapp.