Proef biologische strokenteelt in Valthermond

Onderzoekers van Wageningen Universiteit en Research (WUR) doen onderzoek naar biologische strokenteelt bij proefboerderij ’t Kompas in Valthermond. Op een proefakker worden stroken met verschillende gewassen geteeld, zoals aardappel, gerst, suikermais en grasklaver. Er wordt onderzocht wat dit betekent voor de opbrengst, ziekten en plagen, de biodiversiteit en de kwaliteit van de bodem.

Strokenteelt maakt het mogelijk jaarrond voedsel en een schuilplek te bieden aan insecten, akkervogels en kleine zoogdieren. Dat is goed voor de biodiversiteit die op dit moment zeer onder druk staat in het agrarisch gebied. De proef duurt drie jaar en wordt gefinancierd door de provincies Groningen en Drenthe, Samenwerkingsverband Noord-Nederland en het nationaal onderzoeksprogramma PPS gewasdiversiteit.

Door de recente aandacht voor het verlies aan biodiversiteit en de zoektocht naar mogelijkheden om te werken aan herstel van de biodiversiteit in het agrarisch gebied, staat strokenteelt extra in de spotlights. Reeds lopend, langjarig onderzoek naar bodemkruipende insecten in strokenteelt van WUR laat de grote potentie zien van het systeem in de bijdrage aan het herstel van de biodiversiteit.

Bodem

Het bedrijf Bioclear Earth brengt bij deze proef de microbiologie van de bodem in kaart. Dit proefveld wordt vergeleken met een akker waar gangbaar een gewas verbouwd wordt. De technieken die het bedrijf gebruikt om het genetisch materiaal van de aanwezige bacteriën en schimmels te detecteren, kunnen bijvoorbeeld in beeld brengen dat er bacteriën aanwezig zijn die stikstof kunnen vastleggen. Of dat er schimmels zijn die dood organisch materiaal kunnen afbreken.

Eerste ervaringen in 2020

Het teeltseizoen van 2020 was het opstartjaar voor de strokenteeltproef en bestond uit 8 gewassen: zomergerst, zomergerst-veldboon, aardappel (vroeg en laat), suikermais, suikerbieten, stamslaboon en gras-klaver. Ze zijn gepoot op 4 x 6 meter brede stroken. De opbrengsten varieerden. Zo was de opbrengst van zomergerst, stamslaboon en suikermais goed. De opbrengst van suikerbiet en zetmeelaardappelen viel tegen. Bij de suikerbieten kwam dit doordat in het voorgaande jaar ook al suikerbieten op het perceel waren geteeld. Omdat het niet goed mogelijk is om jaar na jaar suikerbieten te verbouwen, zijn ze dit jaar vervangen door cichorei. In de aardappelen kwam phytophthora (schimmelziekte) voor. Op basis hiervan is voor het begin van dit nieuwe groeiseizoen een aantal veranderingen doorgevoerd.

Mechanische onkruidbestrijding

In 2020 zijn de suikerbieten vroeg ondergewerkt en zijn tagetes (Afrikaantjes) gezaaid. Er is onderzocht of dit gewas op een mechanische manier onkruidvrij kon blijven. Door middel van eggen zijn de Afrikaantjes tot het einde van de teelt onkruidvrij gebleven!

Nieuwe phytophtora resistente aardappelrassen

Bij de aardappelen is dit jaar gekozen voor een ander ras. Vorig jaar zijn de rassen Festien en Seresta verbouwd. Het zijn aardappelrassen die veel in de Veenkoloniën worden verbouwd. Ze zijn echter niet resistent tegen een phytophthora, waardoor het noodzakelijk was om het aardappelloof vroeg af te branden. Dit jaar is gekozen voor Vermont, als meest vroege zetmeelaardappelras, om zo voldoende opbrengst te krijgen voordat de schimmelziekte een rol gaat spelen. Daarnaast wordt Avenger verbouwd, dit ras heeft een hoge resistentie tegen de schimmelziekte.

Groenbemesters

Na de oogst van de gewassen zijn groenbemesters ingezaaid zoals tagetes, bladrammenas en mengsels met Japanse haver en wikke. Na de winter zijn ze ondergewerkt en zijn de stroken bemest. Hierbij is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van organische bemestingen met compost, vaste stalmest en rundveedrijfmest om het bodemleven te stimuleren.

Samen leren

De nieuwe proef in Valthermond is onderdeel van een landelijk opererend netwerk van experimenten met strokenteelt. Ook is rondom de strokenteelt in Valthermond een regionaal netwerk van telers en onderzoekers gevormd. Zij formuleren samen de onderzoeksvragen en aandachtspunten, en brengen met elkaar leren en doen in de praktijk.

Farminar

Op 3 september 2020 is een farminar georganiseerd waarin onderzoekers, de bedrijfsleider, een teler en de gedeputeerden van de provincie Groningen en Drenthe met de online deelnemers in gesprek gingen over het project. Tijdens de farminar zijn ervaringen met het teeltsysteen en biologische landbouw op dalgrond uitgewisseld.

De volledige farminar, inclusief discussie is opgenomen en terug te kijken in onderstaand filmpje. Het was de bedoeling om de farminar eerst buiten, voor de stroken uit te zenden, maar door slechte weersomstandigheden moesten we helaas toch naar binnen uitwijken. De geluidskwaliteit van het filmpje is soms wat beperkt.

Projectpartners van de proef

De strokenteeltproef duurt drie jaar en wordt gefinancierd door de provincies Groningen en Drenthe, Samenwerkingsverband Noord-Nederland en het nationaal onderzoeksprogramma PPS gewasdiversiteit.