In de herfst van 2022 zijn een aantal graslandpercelen ingezaaid met verschillende mengsels van grassen, klavers en andere kruiden. Het gebruik van de graspercelen verschilt van elkaar, dat kan zijn beweiding, maaien en/of stalvoeren.

5 april 2023 is een veldbijeenkomst georganiseerd voor deelnemers aan het project en andere belangstellenden. Na een introductie over gras, kruiden, bodemen bemesting in het veld door Theo Mulder in 2022, gingen de deelnemers met Mark de Beer langs een aantal proefpercelen voor een beoordeling van het gewas. Ook werd de methode voor de bepaling van het vers grasgewicht toegelicht. Gedurende het groeiseizoen van 2023 worden meerdere bepalingen gedaan aan het grasland. Het hele verslag van de veldbijeenkomst kan u hier teruglezen.

Agrariërs nemen vaker maatregelen om de biodiversiteit te vergroten. Maar wat leveren al deze inspanningen op? Daarom heeft CLM, in opdracht van agrarische collectieven uit Drenthe en Oost-Groningen, een methode ontwikkeld, om op eenvoudige en onderbouwde wijze biodiversiteit te bepalen. Met 150 regiospecifieke indicatorsoorten is in korte tijd de biodiversiteit gemeten op akkerbouwbedrijven in de Veenkoloniën. Deze methode is genaamd “Agrobiodiversiteitsmonitor light” en levert een bedrijfsscore op, die ook het effect van de maatregelen op de biodiversiteit meet. Én minstens zo belangrijk; boeren horen welke soorten op hun bedrijf voorkomen. Dit motiveert en erkent hun jarenlange inzet. Henk Stuut (akkerbouwer):

Drift en afspoeling zijn routes waarlangs ongewenste stoffen in de sloot terecht kunnen komen. Percelen slim inrichten kan dit verminderen. Effectieve maatregelen zijn: het aanleggen van bufferstroken, natuurvriendelijke oevers, helofytenfilters en infiltratiegreppels. Bufferstroken stimuleren ook de functionele biodiversiteit in en rond het perceel. De insecten die op de bloeiende kruiden afkomen, dragen bij aan natuurlijke plaagbestrijding en zijn voedsel voor vogels. In deze kaart ziet u een overzicht van alle gerealiseerde bufferstroken in het Waterschap Drents Overijsselse Delta per 2024.

In het Drentse deel van het Waterschap Drents Overijsselse Delta kunnen agrariërs meerjarige bufferstroken aanleggen en beheren langs watervoerende watergangen. Het doel is om de waterkwaliteit te verbeteren. Melkveehouders, akkerbouwers en telers van intensieve gewassen kunnen meedoen. In totaal is er ruimte voor circa 250 km bufferstroken. Het project loopt van 1 januari 2021 tot en met 31 december 2023.

Bufferstroken zijn stroken land tussen perceel en oppervlaktewater waar geen bemesting of gewasbeschermingsmiddelen worden toegepast. In tegenstelling tot droge bufferstroken liggen natte bufferstroken lager dan het maaiveld tot aan of net onder de waterlijn. Als er speciale aandacht is voor natuur, landschap en ecologie wordt ook wel van een natuurvriendelijke oever gesproken.

Een natuurvriendelijke oever is ingericht om de ontwikkeling van natuur, landschap en ecologie te verbeteren. Een ‘positief neveneffect’ is de verbetering van de waterkwaliteit door het vastleggen van nutriënten in de vegetatie. Bij natuurvriendelijke oevers verloopt de overgang van land naar water doorgaans geleidelijk. Hierdoor ontstaat er meer ruimte om water te bergen.

Een helofytenfilter is een filter dat met behulp van vegetatie (zoals riet) afvalwater of van het land afstromend water zuivert van nutriënten, mest- en bodemdeeltjes. De filters kunnen geplaatst zijn op de walkant, langs of in de sloot. Hierdoor kunnen de uitvoeringsvormen van elkaar verschillen en is maatwerk mogelijk. De belangrijkste werkingsmechanismen zijn:

Afspoelend water vanaf een perceel kan worden opgevangen met behulp van infiltratiegreppels. Met name de eerste hoeveelheid water die afspoelt na een regenbui (first flush) bevat de meeste gewasbeschermingsmiddelen. U kunt de infiltratiegreppel op verschillende manieren en op verschillende locaties op het perceel aanleggen. Het risico op afspoeling is groter bij ruggenteelt, omdat water daar sneller wegstroomt. Leg de infiltratiegreppel aan voor u gaat frezen of ruggen aanaarden, om te voorkomen dat de gewassen met grond worden bedekt bij de aanleg. Een infiltratiegreppel kan worden aangelegd met een greppel- of sleuvenfrees.

Aan het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen stelt de overheid steeds strengere eisen. Hoe kun je gewasbeschermingsmiddelen zo effectief mogelijk inzetten met de minste neveneffecten voor het milieu? En welke effectieve opties zijn er nog meer naast de inzet van gewasbeschermingsmiddelen? We bieden ondersteuning op het gebied van spuittechnieken, mechanische onkruidbestrijding, beslissingsondersteunende systemen, optimale spuitmoment, erosiepreventie en verhoging van het organische stofgehalte.

Droge zomers met piekbuien als gevolg van klimaatverandering, komen steeds vaker voor. Met slim waterbeheer kunt u de waterbeschikbaarheid in de bodem verhogen en wateroverlast verminderen. Wilt u een bedrijfsbodem- & waterplan laten uitvoeren, of heeft u zelf ideeën om het waterbeheer te verbeteren? Kunt u voor de uitvoering (financiële) ondersteuning gebruiken? Vraag dan een vrijblijvend gesprek aan via het aanmeldformulier.

Veel handelingen met gewasbeschermingsmiddelen vinden op het erf plaats, denk aan: vullen, reinigen en stallen van de veldspuiten en opslaan en reinigen van kisten. Erven zijn bijna altijd verhard, waarbij regenwater vaak afstroomt naar de sloot of het riool. Als gewasbeschermingsmiddelen op het erfoppervlak terechtkomen, is het risico groot dat de middelen tijdens een regenbui in de sloot terechtkomen. Een wasplaats met zuiveringsvoorziening kan dit voorkomen.

Als agrariër kunt u maatregelen nemen die verdroging of vernatting tegengaan en de kwaliteit van het grond- en oppervlaktewater en de bodem verbeteren. Met goed bodembeheer wordt ook gewerkt aan het verminderen van schade bij te weinig of juist te veel water. Welke stappen kunt u zetten om opbrengsten te verbeteren en verliezen te beperken? Er zijn verschillende mogelijkheden: regelbare of peilgestuurde drainage, stuwtjes en andere maatregelen om water langer vast te houden in waterlopen, onderwaterdrainage, erosiepreventie, vaste rijpaden en apparatuur om greppels afsluitbaar te maken. Allemaal onderwerpen waar we u bij kunnen helpen.

Steeds vaker leggen boeren akkerranden aan om de biodiversiteit op hun land te stimuleren. Het beheer van de aangrenzende sloot wordt echter nog vaak uitbesteed. Dit terwijl een gecombineerd beheer van akkerranden, taluds en slootkanten een grotere bijdrage kan leveren aan het verbeteren van de  biodiversiteit en waterkwaliteit dan het enkel akkerranden beheer. In dit project test het Louis Bolk Instituut verschillende opties van gecombineerd beheer om zo tot een optimaal beheer van de natte dooradering in de Veenkoloniën te komen.

In akkerranden leven meer soorten aaltjes dan in het naastliggende perceel, concluderen onderzoekers van HLB. Opvallend is dat in akkerranden meer soorten aaltjes voor komen die andere aaltjes eten. Kortom de leefgemeenschap van aaltjes in akkerranden is veel complexer dan in het naastliggende perceel. In een akkerrand komen soms aaltjes voor die schadelijk kunnen zijn voor een akkerbouwgewas. Mogelijk waren deze soorten bij aanleg van de akkerrand al aanwezig, er is namelijk geen meting gedaan voordat de akkerrand werd aangelegd. De onderzoekers adviseren een bodemmonster te nemen als op de plek van de akkerrand een akkerbouwgewas geteeld gaat worden.